De Wet toekomst pensioenen (Wtp) beoogt een transparant en persoonlijk pensioen. Het pensioenfonds dient inzicht te verschaffen in het persoonlijk pensioenkapitaal. Dit vereist ver(der)gaande aansturing door het pensioenfonds en samenwerking tussen ketenpartners: de pensioenadministrateur, de vermogensbeheerder, custodian, fiduciair en ALM-adviseur. Dit is één van de conclusies van de ‘Expertgroep Ketenchallenge’ in het rapport ‘Inzicht door overzicht - Regie in pensioenuitvoering’.

Verbinden deelprocessen

Om inzage in het persoonlijk pensioenkapitaal te geven is intensieve uitwisseling van gegevens tussen het pensioenfonds en zijn ketenpartners vereist. Dit geldt ook voor hun computersystemen. Zij moeten elkaar ‘verstaan’. Dit doet een groot beroep op de onderlinge afstemming tussen de ketenpartners en de aansturing door het pensioenfonds. Het pensioenfonds zal de deelprocessen van zijn ketenpartners moeten verbinden, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een nieuw aansturingsmodel (Target Operating Model). Het pensioenfonds kan risico’s in de werking van het aansturingsmodel beperken door technologie (ICT-oplossingen) en door versterking van de eigen managementorganisatie.

Doorlooptijd

De totstandkoming en werking van een aansturingsmodel vergen naar schatting minstens negen maanden. Dat komt omdat de werkzaamheden van het pensioenfonds en zijn ketenpartners op elkaar moeten worden afgestemd en van elkaar afhankelijk zijn. Gegeven het gebrek aan capaciteit en de verwachte filevorming - de gehele pensioensector is gelijktijdig in transitie - kan deze doorlooptijd in de praktijk aanzienlijk langer blijken.

Decomponeren en unitiseren

Een belangrijk deelproces betreft de toerekening van het pensioenvermogen en de financiële resultaten aan pensioendeelnemers. Bekende methodes zijn unitisatie (het pensioenvermogen in fracties opdelen) en decompositie (het pensioenvermogen uiteennemen). De vraag welke methode passend is, hangt onder meer af van de keuze van het pensioencontract: de solidaire premieregeling of de flexibele premierekening. De overstap naar unitisatie is geen sinecure en vraagt een ingrijpende omslag in denken en werken.

Midden-administratie

De Expertgroep voorziet de totstandkoming van een ‘midden-administratie’. Een weergave daarvan (de ‘kassabon’ of het ‘pensioenafschrift’) is opgenomen in het rapport. In de midden-administratie komen alle vereiste gegevens bijeen om het pensioenkapitaal van de pensioendeelnemer te berekenen en daarover te communiceren. De unitisatie of decompositie vindt plaats in die midden-administratie. Zij vormt tevens de basis voor de beleggingscyclus, die naar verwachting maandelijks wordt doorlopen.

Flexibel toerekenen

Decompositie lijkt beter te passen bij de solidaire premieregeling en unitisatie bij de flexibele premieregeling. Het pensioenfonds dient te waken voor onnodige complexiteit. Het verdient aanbeveling dat pensioenfondsen streven naar een wijze van toerekening die flexibel en compliance-arm is,

Beheersen uitvoeringskosten

De Expertgroep bepleit een ver(der)gaande samenwerking tussen ketenpartners. Standaardisatie van connectiviteit (intelligente procesautomatisering), databestanden, eenduidige terminologie en de ontwikkeling van een ‘standaard’ multi-partijencontract kunnen de structureel hogere uitvoeringskosten mitigeren die het gevolg zijn van de toenemende operationele complexiteit.